بدرود سینما عصر‎جدید؛ آخرین یادگار دوران کیشلوفسکی و برگمان

عصر ایران ؛ علی نجومی ــ روزگاری بود که صف های طویل برای فیلم های اکران شده در سینماها پدیده عجیبی نبود. شاید اصلا یکی از لذت های اصلی سینما رفتن همین توی صف ایستادن و گپ زدن با آدم هایی بود که  کنار ما ایستاده بودند و معلوم نبود که اصلا باز هم همدیگر را در زندگی ببینیم یا خیر. این لذت در زمان برگزاری جشنواره فیلم فجر هر سال در بهمن ماه دوچندان و مضاعف می شد.

دورانی که اکران فیلمی از کوروساوا یا مهرجویی و تقوایی می توانست تهران را نیمه تعطیل کند. گویا سینماها  هم چون معابدی بودند که تماشاچی ها را جادو می کردند. یکی از محبوب ترین سینماهای آن دوران سینما عصرجدید بود که شاید بتوان به جرات این ادعا را در موردش کرد که در کل دهه 1360، روشنفکر و عامی شیفته ی نشستن روی صندلی های چرمی اش بودند. رفتن به عصر جدید مناسکی بود که باید اهلش می بودی تا دانی.

استودیو پارس فیلم

این سینما با نام اولیه سینما تخت جمشید در میانه جنگ جهانی دوم در خیابان تخت جمشید سابق (آیت الله طالقانی فعلی) به منظور نمایش فیلم برای سربازان روسی تاسیس شد که در آن زمان یعنی در میانه اشغال ایران توسط قوای متفقین در تهران بودند و باید اوقات فراغت آن ها به گونه ای پر می شد. بعد ها این سالن به انجمن ایران و انگلیس واگذار شد و محل نمایش فیلم هایی برای انگلیسی های مقیم تهران شد.

ظهور یک فیلمساز با استعداد 

اسماعیل کوشان که ملقب به پدر سینمای ایران است در دانشگاه برلین آلمان اقتصاد خوانده بود و در وین اتریش با سینما اشنا شده بود و بعدها هنگام بازگشت به ایران کمپانی فیلمسازی «میترا فیلم» را در لاله زار تاسیس کرد تا فیلم بسازد و به مردم رویا بفروشد اما شکست تجاری پشت شکست فرا رسید  تا اینکه با شکست فیلم« واریته بهاری» در سال 1328، میترا فیلم ورشکست شد.

 اما دکتر کوشان ناامید نشد و کمپانی پارس فیلم را تاسیس کرد. اما نکته جالب در مورد این کمپانی این بود که دکتر کوشان تصمیم گرفته بود همان سالن نمایش فیلم انجمن ایران و انگلیس در خیابان تخت جمشید سابق( آیت الله طالقانی فعلی ) را خریداری کند و این کار را هم کرد. او در این سال با ساخت فیلم شرمسار با بازی دلکش و نمایش آن در این سالن سینما که حالا نامش را تخت جمشید گذاشته بود توانست در واقع اولین فیلم فارسی را بسازد که گیشه ها را فتح کرد.

اسماعیل کوشان

یک مالک با ذوق

این سالن به مرور تبدیل به سه سالن شد  و بعد از مدتی هوشنگ کاوه که سابقه مدیریت گروه سینماها و نیز استودیوی دوبله مولن روژ را داشت، صاحب این سینما شد. از این زمان سیاست سینما تخت جمشید( عصر جدید) به این سمت تغییر کرد که فیلم های مطرح و متفاوت خارجی را به نمایش بگذارد. در واقع در این سینما بود که سینما دوستان برای اول بار فرصت تماشای فیلم هایی از برگمان، آنتونیونی و ... را یافتند.

هوشنگ کاوه

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی 1357

در ۲۰ تیر ۱۳۵۷ این سینما به‌طور کامل تخریب و بازسازی شد و قرار بود که در همان سال با نام عصر جدید و نمایش فیلم دونده ماراتن افتتاح شود و پس از نمایش این فیلم به نمایش فیلم‌های والت دیسنی اختصاص یابد.  اما با توجه به رویدادهای ماه های منتهی به انقلاب اسلامی سال 1357، سینما پس از انقلاب در سال ۱۳۵۸ با نمایش فیلم ظهور فاشیسم ساخته فلورستانو وانچینی  با نام بازگشایی شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به تغییر سیاست ها نمایش فیلم های خارجی در سینماها کاهش قابل توجهی یافت و این دوره ای بود که هوشنگ کاوه که خود یک فیلم شناس حرفه ای بود تصمیم به نمایش فیلم های متفاوت سینمای اروپا گرفت و فیلم های فیلمسازانی مثل کیشلوفسکی، تارکوفسکی و... دل از سینمادوستان ایرانی ربود.

پایان نوستالژی

اما به مرور با فرارسیدن دهه 1380 دوران اوج سینما رو به افول رفت و سینمای عصر جدید تبدیل شده به یک سینمای معمولی که دیگر تماشاچیان هم رغبتی به دیدن فیلم در سالن های حالا کهنه شده آن نداشتند. این سینما در تاریخ ۵ اسفند ۱۳۹۹ تعطیل شد و در اردیبهشت ۱۴۰۲ سازمان سینمایی کشور با انحلال و خاتمه فعالیت این سینما موافقت کرد و حالا فرجام این سینما و مکان فرهنگی در هاله‌ای از ابهام است. 

نقش رستم و بنای اسرارآمیزش؛ ساختمان چهارگوشی که تاریخ را روایت می‌کند(+عکس)

بیشتر بخوانید:

خانه عاشقانه سیمین دانشور و جلال آل احمد پاتوق بزرگان از آیت الله طالقانی و امام موسی صدر گرفته تا احمد شاملو

«اینجا تهران است، صدای ایران»/ طنین صدای زنانه در عمارت کلاه فرنگی رادیو

از ساختمان شهرداری تا محل فروش بازی های کامپیوتری/ عمارت بلدیه شاهکار مارکف معمار ارمنی

تماشاخانه

کشاورزان آثار باستانی شهر «اردشیر خوره» را زیر رو رو کردند / انفجار در نزدیکی کاخ ثبت جهانی اردشیر بابکان (فیلم)

تئاتر شهر زیر بولدوزر؛ چه‌کسی جواب تخریب حافظه یک ملت را می‌دهد؟ (فیلم)

فیلم های دیگر