خورشیدگرفتگی در راه است

علاقه‌مندان به پدیده‌های نجومی خود را برای تماشای یک رویداد آسمانی خیره‌کننده آماده کنند! روز چهارشنبه، ۱۰ مهر ماه ۱۴۰۴ (برابر با ۲ اکتبر ۲۰۲۵)، یک خورشیدگرفتگی از نوع حلقوی رخ خواهد داد که سایه آن از بخش‌هایی از کره زمین، از جمله بخش‌های محدودی از ایران، عبور خواهد کرد. این پدیده فرصتی نادر برای منجمان و عموم مردم است تا شاهد یکی از زیباترین نمایش‌های طبیعت باشند.

خورشیدگرفتگی حلقوی چیست و چگونه رخ می‌دهد؟

خورشیدگرفتگی یا کسوف زمانی اتفاق می‌افتد که ماه از بین زمین و خورشید عبور کرده و سایه خود را بر روی زمین می‌اندازد. اما در خورشیدگرفتگی حلقوی، ماه به دلیل قرار گرفتن در دورترین نقطه مدار خود از زمین (نقطه اوج مداری)، کمی کوچک‌تر از قرص خورشید به نظر می‌رسد. در نتیجه، ماه نمی‌تواند تمام سطح خورشید را بپوشاند و در لحظه اوج گرفت، یک "حلقه آتش" درخشان در اطراف قرص تاریک ماه قابل مشاهده خواهد بود. این منظره شگفت‌انگیز، دلیل نام‌گذاری این نوع گرفت به "حلقوی" است.

مسیر جهانی خورشیدگرفتگی ۲ اکتبر ۲۰۲۵

این کسوف حلقوی سفر خود را از اقیانوس آرام شمالی آغاز می‌کند. سایه ماه سپس از روی جزیره ایستر (مشهور به مجسمه‌های موآی) عبور کرده و منظره‌ای بی‌نظیر را برای ساکنان آنجا رقم می‌زند. در ادامه، مسیر گرفت به سمت جنوب شرقی حرکت کرده و از بخش‌های جنوبی کشورهای شیلی و آرژانتین عبور می‌کند و در نهایت در اقیانوس اطلس جنوبی به پایان می‌رسد.

ساکنان سایر بخش‌های آمریکای جنوبی، بخش‌هایی از قطب جنوب و مناطق وسیعی از اقیانوس آرام و اطلس، این پدیده را به صورت خورشیدگرفتگی جزئی مشاهده خواهند کرد.

وضعیت رصد خورشیدگرفتگی در ایران: کدام شهرها شانس بیشتری دارند؟

خبر خوب برای علاقه‌مندان در ایران این است که این خورشیدگرفتگی در کشور ما نیز قابل رویت خواهد بود، هرچند به صورت جزئی.

این گرفت در ایران همزمان با طلوع آفتاب روز چهارشنبه ۱۰ مهر ۱۴۰۴ آغاز می‌شود. به همین دلیل، مناطق غربی و جنوب غربی ایران بهترین مکان‌ها برای رصد این پدیده هستند، زیرا خورشید در این مناطق زودتر ارتفاع می‌گیرد و فرصت بیشتری برای مشاهده وجود دارد.

• بهترین مناطق رصد در ایران: استان‌های ایلام، کرمانشاه، خوزستان، لرستان و مناطق غربی استان‌های هم‌جوار.
• میزان گرفت در ایران: در مناطق غربی، درصد بیشتری از قرص خورشید توسط ماه پوشانده خواهد شد، اما در هیچ‌کجای ایران گرفت به صورت کامل یا حلقوی دیده نمی‌شود.
• وضعیت در سایر شهرها: هرچه به سمت شرق کشور حرکت کنیم، میزان گرفت کاهش یافته و در شرقی‌ترین نقاط ایران، این پدیده اصلاً قابل مشاهده نخواهد بود.

چرا این خورشیدگرفتگی اهمیت دارد؟

این رویداد، آخرین خورشیدگرفتگی قابل مشاهده در ایران تا سال ۱۴۰۶ (مارس ۲۰۲۷) خواهد بود. این فاصله زمانی نسبتاً طولانی، اهمیت رصد و ثبت این پدیده را برای منجمان آماتور و حرفه‌ای دوچندان می‌کند.

نکات ایمنی بسیار مهم برای رصد خورشیدگرفتگی

هشدار جدی: نگاه کردن مستقیم به خورشید، حتی برای یک لحظه کوتاه و حتی زمانی که بخش بزرگی از آن گرفته شده، می‌تواند باعث آسیب دائمی و جبران‌ناپذیر به شبکیه چشم و کوری شود.

برای مشاهده ایمن این پدیده، حتماً از ابزارهای مناسب استفاده کنید:

• عینک‌های مخصوص رصد خورشید: این عینک‌ها باید دارای فیلتر استاندارد و تأیید شده باشند.
• فیلترهای مایلار (Mylar) یا شیشه‌های جوشکاری: فقط از شیشه جوشکاری با نمره تیرگی ۱۴ یا بالاتر استفاده کنید.
• رصد غیرمستقیم: می‌توانید تصویر خورشید را با استفاده از یک تلسکوپ یا دوربین دوچشمی روی یک پرده سفید بیندازید و به تصویر آن نگاه کنید (روش projeksi).

اکیداً از ابزارهای زیر برای رصد استفاده نکنید:

• عینک آفتابی معمولی
• فیلم‌های رادیولوژی یا نگاتیو دوربین
• سی‌دی و دی‌وی‌دی
• شیشه‌های دودی

این رویداد فرصتی بی‌نظیر برای لذت بردن از عظمت کیهان است. با رعایت نکات ایمنی، تجربه‌ای امن و به‌یادماندنی برای خود و خانواده‌تان رقم بزنید.

ابرها را بارور نکنید؛ مشکل در زمین است

تماشاخانه

امنیت یا شوآف؟ چه کسانی در دانشگاه آزاد بابل می‌توانستند به بهنوش طباطبایی حمله کنند (فیلم)

آسمان ابری گردشگری ایران از قبل تا بعد از برگشتن تحریم‌های سازمان ملل متحد (فیلم)

فیلم های دیگر