غلام‌حسین بنان ؛ صدای مخملی نیمه شب / متر و معیار آواز ایران (صدا)

پادکست جاودانه‌های موسیقی ایران را این‌جا بشنوید

عصر ایران ؛ علی نجومی ــ غلامحسین بنان یکی از برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین خوانندگان موسیقی سنتی ایران است. صدای گرم و منحصربه‌فرد او نه‌تنها معیاری برای آواز ایرانی شد، بلکه الهام‌بخش خوانندگان بزرگی چون محمدرضا شجریان بود که خود را متأثر از سبک و هنر بنان می‌دانستند.

بنان در ۱۵ اردیبهشت ۱۲۹۰ در محله قلهک تهران، در خانواده‌ای فرهنگ‌دوست و اهل موسیقی به دنیا آمد. پدرش، کریم‌خان بنان‌الدوله، از دیپلمات‌های برجسته بود و مادرش، نوازنده‌ای چیره‌دست در پیانو. این فضای فرهنگی و هنری، علاقه بنان به موسیقی را از کودکی شکل داد. او از نوجوانی آموزش موسیقی را نزد استادان بزرگی چون مرتضی نی‌داوود و نظام‌الدین فرخی آغاز کرد. در سال ۱۳۲۱ به ارکستر مدرسه عالی موسیقی پیوست و سپس همکاری خود را با برنامه رادیویی «گل‌ها» شروع کرد که نقطه عطفی در کارنامه هنری‌اش بود.

صدای بنان، که خود آن را «صدای نیمه‌شب» می‌نامید، به دلیل رنگ صوتی خاص، گرمی و لطافتش به‌سرعت در دل مردم ایران جای گرفت. این صدا، با محدوده میانی مخملی و تحریرهای نرم، منسجم و کنترل‌شده، برای اجرای دستگاه‌های موسیقی ایرانی بی‌نظیر بود. او بیش از ۳۵۰ تصنیف و آواز اجرا کرد که بسیاری از آن‌ها، از جمله آثار ماندگاری چون «الهه ناز» و «کاروان»، همچنان در حافظه موسیقایی ایرانیان زنده‌اند. بنان با آهنگسازان برجسته‌ای چون روح‌الله خالقی، پرویز محمود و مرتضی محجوبی همکاری داشت و از اشعار شاعران کلاسیک و معاصر مانند سعدی، حافظ، رهی معیری و فریدون مشیری در آثارش بهره می‌برد.

بنان با تلفیق هنرمندانه شعر و موسیقی، آواز ایرانی را به سطحی والا رساند و معیاری برای کیفیت و اصالت در موسیقی سنتی ایران پدید آورد. بسیاری از خوانندگان پس از او، از جمله محمدرضا شجریان، خود را وام‌دار سبک و هنر بنان می‌دانستند. صدای او، که با حس نوستالژی و اصالت ایرانی گره خورده، همچنان در قلب شنوندگان طنین‌انداز است.

از این‌رو، در اولین برنامه پادکست «جاودانه‌های موسیقی ایران»، به غلامحسین بنان و آثار درخشانش پرداخته‌ایم. چند اثر شاخص از او انتخاب شده‌اند که نمایانگر هنر اصیل و بی‌بدیل او هستند. بی‌تردید، یک برنامه برای معرفی بنان کافی نیست و در آینده بار دیگر به مرور آثار این اسطوره موسیقی ایران خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید:

بلبل فارسی و شوالیه ایران : شهرام ناظری صدایی خاص از دل موسیقی اصیل ایرانی (+صدا)

تماشاخانه

سوزاندن گازهای سمی و مردمی که نمی‌توانند درست نفس بکشند / چه کسی می‌تواند اسید سولفوریک را تنفس کند؟ انتظار زیادی که از مردم غیزانیه دارند! (فیلم)

هوشنگ مرادی کرمانی: من ظرف شش هفت سال تمام سرپرست‌هام رو از دست دادم (فیلم)

فیلم های دیگر