کمتر از ۳ سال تا آستانه بحران اقلیمی

در ماه ژوئن، بیش از ۶۰ دانشمند اقلیم‌شناس هشدار دادند که «بودجه کربن» باقی‌مانده برای باقی ماندن زیر یک آستانه گرمایش خطرناک، در عرض کمتر از سه سال با نرخ فعلی انتشار گازهای گلخانه‌ای تمام خواهد شد. اما اگر از آن آستانه بحرانی ۱.۵ درجه سانتی‌گراد عبور کنیم، آیا فاجعه اقلیمی اجتناب‌ناپذیر است؟ و آیا کاری می‌توانیم برای کاهش دوباره دما انجام دهیم؟ 

به گزارش ایسنا به نقل از اسپیس، اگرچه عبور از مرز ۱.۵ درجه سانتی‌گراد باعث مشکلاتی می‌شود، به‌ویژه برای کشورهای جزیره‌ای و ریسک تغییر دائمی اکوسیستم‌ها را افزایش می‌دهد، اما زمین به طور ناگهانی به سمت فاجعه فرو نخواهد رفت و وقتی انتشار گازها را کاهش دهیم، راه‌هایی برای پایین آوردن تدریجی دما وجود دارد، حتی اگر از آستانه ۱.۵ درجه عبور کرده باشیم. 

 با این حال، این بدان معنا نیست که باید از تلاش برای کاهش انتشار گازها دست بکشیم. این بی‌شک روشی ارزان‌تر، ساده‌تر و مؤثرتر از بازگرداندن دمایی است که از قبل بالا رفته است. 

واکنش دیرهنگام

گزارشی که در روز ۱۹ ژوئن منتشر شد نشان داد که جهان تنها ۱۴۳ میلیارد تن دی‌اکسید کربن (۱۳۰ میلیارد تن متریک) باقی دارد تا قبل از عبور احتمالی از هدف ۱.۵ درجه سانتی‌گراد تعیین‌شده در توافق پاریس، منتشر شود؛ توافقی که توسط ۱۹۵ کشور برای مقابله با تغییر اقلیم امضا شد. 

طبق سازمان جهانی هواشناسی، در حال حاضر هر سال حدود ۴۶ میلیارد تن (۴۲ میلیارد تن متریک) دی‌اکسید کربن منتشر می‌کنیم. 

جهان در حال حاضر ۱.۲ درجه سانتی‌گراد (۲.۲ درجه فارنهایت) گرم‌تر از میانگین پیشاصنعتی است، و تقریبا همه این افزایش دما ناشی از فعالیت‌های انسانی است. اما انتشار گازها ممکن است تاثیر گرمایشی بیشتری داشته باشد که تاکنون پنهان مانده، زیرا اقیانوس بخش زیادی از گرمای اضافی را جذب کرده است. 

اقیانوس این گرمای اضافی را طی دهه‌های آینده از طریق تبخیر و انتقال مستقیم حرارت آزاد خواهد کرد، صرف‌نظر از اینکه انتشار گازها کاهش یابد یا خیر. 

این بدان معناست که حتی اگر امروز انتشار کربن به صفر برسد، دمای جهانی برای چند دهه همچنان افزایش خواهد یافت، و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که فقط از اقیانوس‌ها ۰.۵ درجه سانتی‌گراد (۰.۹ درجه فارنهایت) گرمایش اضافی رخ دهد. 

با این حال، دما در نهایت تثبیت خواهد شد زیرا حرارت به فضا تابیده می‌شود. و طی چند هزار سال، زمین دما را به سطح پیشاصنعتی بازمی‌گرداند. 

چرا ۱.۵ درجه سانتی‌گراد؟ 

دانشمندان اقلیم ۱.۵ درجه را آستانه بحرانی می‌دانند: عبور از این حد، سطوح گرمایش را برای مردم کشورهای در حال توسعه، و به‌ویژه کشورهای جزیره‌ای، ناامن می‌کند. 

حد ۱.۵ درجه یک شاخص از وضعیت سیستم اقلیم است که هنوز می‌توانیم پیامدهای آن را مدیریت کنیم. 

میزان زیادی گرمای اضافی می‌تواند در اقیانوس ذخیره شود و بعدا آزاد شود، که یکی دیگر از دلایل نگرانی دانشمندان است. 

عبور سریع از ۱.۵ درجه همچنین خطر رسیدن به نقاط بحرانی اقلیمی را افزایش می‌دهد، یعنی اجزای سیستم زمین که می‌توانند ناگهان به وضعیت بسیار متفاوتی تغییر کنند. برای مثال، صفحه یخی گرینلند می‌تواند ناگهان به دریا سقوط کند و جنگل آمازون ممکن است به علفزاری خشک تبدیل شود. 

بازگرداندن گرمایش

اگرچه بهتر است انتشار گازها را سریع کاهش دهیم، ممکن است هنوز بتوان افزایش دمای ۱.۵ درجه یا بیشتر را پس از عبور از آستانه بحرانی کاهش داد. فناوری مورد نیاز هنوز کاملا توسعه نیافته، بنابراین‌عدم قطعیت زیادی درباره امکان‌پذیری وجود دارد. 

اگر دما را دوباره کاهش دهیم، اثرات عبور از نقاط بحرانی اقلیم لغو نمی‌شود؛ برای مثال، یخچال‌ها دوباره یخ نمی‌بندند یا سطح دریا کاهش نمی‌یابد، اما ریسک برای اکوسیستم‌هایی که سریع‌تر به تغییر دما واکنش می‌دهند، به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. 

بازگرداندن گرمایش نیازمند نه تنها صفر خالص انتشار گازها، بلکه انتشار منفی خالص است. صفر خالص یعنی به اندازه‌ای دی‌اکسید کربن جذب شود که ما منتشر می‌کنیم. انتشار منفی نیازمند فناوری‌هایی است که کربن را از هوا استخراج و زیر زمین ذخیره کنند، که معمولا به آن جذب و ذخیره کربن گفته می‌شود. 

صفر خالص ممکن است گرمایش را متوقف کند، اما اگر بخواهیم گرمایش را کاهش دهیم، باید بیشتر از میزان انتشار، کربن از هوا خارج کنیم. 

دانشمندان تخمین می‌زنند که ۰.۱ درجه سانتی‌گراد گرمایش برابر با ۲۴۳ میلیارد تن دی‌اکسید کربن است، که «مقدار عظیمی» است. فرض کنید اگر دما به ۱.۶ درجه برسد و بخواهیم آن را به ۱.۵ برسانیم باید حدود ۲۲۰ میلیارد تن دی‌اکسید کربن حذف کنیم. 

در حال حاضر، روش‌های طبیعی جذب کربن، مانند کاشت درختان، حدود ۲.۲ میلیارد تن (۲ میلیارد تن متریک) دی‌اکسید کربن در سال جذب می‌کنند. بنابراین باید این میزان را ۱۰۰ برابر افزایش دهیم تا فقط ۰.۱ درجه کاهش دما در یک سال اتفاق بیفتد. 

با توجه به رقابت برای ساخت و ساز در زمین، خیلی بعید است بتوانیم جنگل‌ها را به اندازه کافی بازسازی کنیم تا تغییر دما را به طور معنی‌دار معکوس کنیم. 

این بدان معناست که ما حتما به فناوری‌های انتشار منفی نیاز خواهیم داشت. با این حال، اکثر این فناوری‌ها هنوز در مرحله آزمایش هستند، بنابراین مشخص نیست چقدر مؤثر خواهند بود. 

این فناوری‌ها بسیار پرهزینه هستند و احتمالا برای مدت طولانی گران باقی خواهند ماند. در عمل، اگر این فناوری‌ها حتی فقط ما را به صفر خالص برسانند، وضعیت خیلی خوب خواهد بود. همچنین کمی‌عدم قطعیت وجود دارد که زمین چگونه به صفر خالص واکنش نشان دهد. 

اعداد و اهداف

توافق پاریس الزام قانونی برای استفاده از فناوری‌های انتشار منفی ندارد، اما هدف توافق برای باقی ماندن زیر دو درجه ممکن است باعث شود دولت‌ها پس از عبور از ۱.۵ درجه، این فناوری‌ها را افزایش دهند. 

اعداد گزارش شده اخیر نشان می‌دهد که با نرخ فعلی انتشار، بودجه کربن باقی‌مانده برای باقی ماندن زیر دمای ۱.۶، ۱.۷ و ۲ درجه ممکن است به ترتیب در ۷.۱۲ و ۲۵ سال تمام شود.

موشک‌هایی که با هم حرف می‌زنند! / کلاهک موشک، مجهز به هوش مصنوعی

تماشاخانه

چه‌ کسانی باران را در ایران به قتل رساندند؟ قاتلان هنوز در بین ما هستند / تا آن‌ها هستند محال است باران درست ببارد (فیلم)

کوروش می‌گوید: «خدایان آزاد شدند، مردم آزاد شدند، و هر کس می‌تواند خدای خود را بپرستد» / چرا «منشور کوروش» مهم است؟ (فیلم)

فیلم های دیگر