.png "عصر ایران")
۲۱ آبان ۱۴۰۴
به روز شده در: ۲۱ آبان ۱۴۰۴ - ۰۸:۵۰
اجرای رقص هماهنگ پدر و دختر با موسیقی آذری (فیلم) واژه‌خانۀ عصر ایران
مشروعیت ؛ از حکمرانی خوب تا اطاعت مردم
جامعه‌شناسی سیاسی، مشروعیت نه وابسته به "ویژگی‌های حکومت" بلکه در گرو "اطاعت مردم" است. بنابراین وقتی می‌گوییم مشروعیت یعنی پذیرش اجتماعی حکومت، معنایی مدرن از مفهوم "مشروعیت" را مد نظر داریم.
عصر ایران - "مشروعیت" (Legitimacy) یعنی پذیرش اجتماعی حکومت. در غیاب این پذیرش، التزام و وفاداری مردم به حکومت تحقق نمی‌یابد.
ماکس وبر مشروعیت را به سه نوع سنتی، کاریزماتیک و قانونی تقسیم کرده است:
- در جوامع سنتی قدیم، قدرت از پادشاه به فرزندش منتقل می‌شد و این انتقال قدرت و حکومت برآمده از آن، مشروع قلمداد می‌شد.
- در جوامع دموکراتیک جدید، قانون برآمده از رای ملت مبنای مشروعیت حکومت است.
- مشروعیت کاریزماتیک هم آبشخورش شخصیت رهبر سیاسی یک ملت است.
گاهی هم مشروعیت جنبۀ ترکیبی دارد. مثلا نظام‌های پادشاهی دموکراتیک (سلطنت‌های مشروطه) در اروپای امروز، توامان مشروعیت سنتی و قانونی دارند. یا در بعضی از نظام‌های سیاسی ایدئولوژیک، مشروعیت قانونی و کاریزماتیک در هم ادغام می‌شوند، مثلا در حکومت فیدل کاسترو در کوبا.
مشروعیت حکومت در فلسفۀ سیاسی کلاسیک در گرو "ویژگی‌های حکومت" بود؛ مثلا عدالت یا اعتدال حکومت، از نظر فیلسوفان سیاسی قدیم، تامین‌کنندۀ مشروعیت حکومت بود.
اما در جامعه‌شناسی سیاسی، مشروعیت نه وابسته به "ویژگی‌های حکومت" بلکه در گرو "اطاعت مردم" است. بنابراین وقتی می‌گوییم مشروعیت یعنی پذیرش اجتماعی حکومت، معنایی مدرن از مفهوم "مشروعیت" را مد نظر داریم.
در فلسفۀ سیاسی کهن، در بحث از مشروعیت، فضائل حکومت مهم‌تر از مقبولیت حکومت نزد مردم بود. با افزایش اهمیت مردم در جوامع جدید، مشروعیت حکومت نیز عمیقا به رای و نظر مردم گره خورده است.
با این حال بحث "فضائل حکومت" از نیمۀ دوم قرن بیستم به این سو، به نوعی در ذیل مفهوم "حکمرانی خوب" بازسازی شده است. از این منظر، کارآمدی حکومت مبنای اصلی مشروعیت آن است و حتی می‌تواند مخالفت مردم را به موافقت بدل کند. بنابراین حکومت مشروع، حکومت کارآمد است.
البته حکومت کارآمد تمام مولفه‌های "حکمرانی خوب" را پوشش نمی‌دهد و از نظر منتقدین، عدالت سیاسی هم از مصادیق حکمرانی خوب است.
با این حال به نظر می‌رسد حکومت‌های کارآمد شرق آسیا، که چندان هم دموکراتیک نیستند، توانسته‌اند با تحقق بخش‌های مهمی از "حکمرانی خوب"، در چشم مردم تحت حاکمیت شان واجد مشروعیت باشند. این شکل از مشروعیت در کشورهای کوچک و غیر دموکراتیک اطراف خلیج فارس نیز محقق شده است.
____________________
در "واژه‌خانۀ عصر ایران" ، کلمات و اصطلاحات سیاسی را به زبانی ساده و علمی توضیح می دهیم.
لینک کوتاه: کپی لینک
رونمایی از هواپیمای بدنه یکپارچه با ۵۰% سوخت کمتر و ساخت ۹ ماهه! (+عکس) فقط سریال «یوسف» را پخش نکنید؛ روش او در بهبود معیشت مردم را هم اجرا کنید سلام دزد نازنین! ببخشید که مردم به خانه‌شان چندقفل می‌زنند آغاز تولید اتوبوس در زامیاد پس از ۱۲ سال / تحویل هزار کامیونت کمپرسی به شهرداری‌ها اجیر کردن یک مرد، برای دیدن فرزند / متهم: به عمه بچه مقاومت کرد برایش قمه کشیدم مولوی رفت بندرعباس! (کاریکاتور) آب هنگام جوشیدن روی اجاق حباب تشکیل می‌دهد؛ اما چرا در مایکروویو این‌گونه نمی‌شود؟ آیا شارژ سریع باتری گوشی شما را نابود می‌کند؟(+نمودار) تویوتا مارک II کوالیس؛ این ژاپنی را احتمالا ندیده اید! (+عکس) استایل متفاوت الناز شاکردوست با کلاه حصیری و لباس گل‌دار در فضای باز (عکس) بهنوش طباطبایی رسما «دکتر» شد!/ بازیگر سرشناس از پایان موفق سال‌ها تلاش در حوزه روان‌شناسی خبر داد (عکس) سقوط هواپیمای «سی-۱۳۰» ارتش ترکیه در گرجستان / همه ۲۰ خدمه نظامی کشته شدند جاذبه های بروتالیست؛ یک مکعب قرمز در شانگهای (+عکس) چرا تشخیص زودهنگام قوز قرنیه مهم است؟(اینفوگرافی) مردم عادی حالا فرصت درخشانی برای پولدارشدن دارند؛ چگونه؟